علت، علائم و درمان نارسایی اولیه تخمدان

نارسایی زودرس تخمدان (POF) یکی از مشکلات جدی و استرس زا می باشد که در خانمهای جوانتر از ۴۰ سال اتفاق می افتد. این بیماری مشکلات عدیده روحی، جسمی و عوارض زودرس و دیررس را به دنبال دارد. عدم تکامل سلولهای جنسی منجر به نارسایی تخمدان و کاهش تعداد این سلول ها بیشتر به نارسایی نسبی تخمدان منجر می شود که نتیجه آن آمنوره ثانویه است.

نارسایی اولیه تخمدان یا (POI) وضعیتی است که در آن تخمدان‌ها فعالیت نرمال خود را در زنان زیر ۴۰ سال متوقف می‌کنند. بدین معنا که تخمدان آزاد‌سازی تخمک را متوقف می‌کند یا به طور متناوب آزاد می‌کند و ساختن هورمون‌های استروژن و پروژسترون و تستسترون را متوقف و یا به صورت متناوب می‌سازد. با توجه به این اثرات POI بارداری را بعید می‌سازد و این می‌تواند ضربات روحی به زنان مخصوصاً آنهایی که فرزند ندارند و یا به تعداد دلخواه فرزند ندارند وارد سازد.

علل نارسایی اولیه تخمدان
در اکثریت قریب به اتفاق، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی نمی‌دانند که چرا نارسایی اولیه تخمدانی (POI) رخ می‌دهد. برخی از موارد این بیماری را می‌توان با ناهنجاری‌های ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض سموم یا اختلالات خودایمنی توضیح داد، اما اغلب موارد «idiopathic» است، به این معنی که علت شناخته شده ندارند. با این حال، برای زنان یافتن علل شناخته شده POI مهم است. برخی از علل شناخته شده ممکن است با اثرات جانبی بر سلامت ایشان یا اعضای خانواده‌شان همراه باشد.

علائم POI
اکثر زنان مبتلابه POIبلوغ عادی خود راطی می‌کنند و تا قبل از نارسایی تخمدان قاعدگی منظم دارند. بیشترین علامتی که بیماران را به جست‌و‌جوی درمان وامی دارد عدم قاعدگی و یا قاعده شدن با فواصل طولانی است. سایر علائم شامل گر گرفتگی و یا خشکی واژن به‌دلیل عدم ساخت و یا کم ساخته شدن استروژن است.POFاغلب مانع حاملگی زنان می‌شود. ۵ تا ۱۰ درصد زنان می‌توانند حامله شده و زایمان نرمال داشته باشند. بقیه می‌توانند از طریق تخمک اهدایی وIVFحامله شوند. اگر سن شما زیر ۴۰سال است و به مدت سه ماه یا بیشتر قاعدگی منظم ندارید برای بررسی به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک با گرفتن شرح حال دقیق از شما و خانواده‌تان وهمچنین پرسیدن از داروهای مصرفی ومعاینه به دسته خاصی از علل منجر به POIمشکوک می‌شود و بسته به یافته‌هایش در معاینه و شرح حال آزمایشات تکمیلی را در خواست می‌کند. مهم‌ترین تست درخواستی انجام آزمایش خون و اندازه‌گیری FSH است. بسته به سایر علائم ممکن است آزمایشات ژنتیکی و هورمونی اختصاصی‌تری در خواست شود.

درمان
یکی از اهداف اصلی درمان (POI) جایگزینی استروژن است که تخمدان‌ها تولیدش را متوقف کرده‌اند، زیرا استروژن برای برخی از فرآیندهای عادی حیاتی است. مثلاً استخوان‌ها نیاز به تحریک استروژن دارند تا قوی و مقاوم در برابر شکستگی باشند. بدون استروژن، زنان مبتلا به POI در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. همچنین شواهدی وجود دارد که عدم استروژن قبل از ۴۵ سالگی می‌تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. همچنین، بدون استروژن، زنان اغلب علائم یائسگی، یعنی گرگرفتگی، عرق شبانه، اختلالات خواب و خشکی واژن را تجربه می‌کنند، با این حال، اکثر زنان نمی‌توانند استروژن را به تنهایی مصرف کنند. آنها باید آن را با یک پروژستین (یک فرم پروژسترون) ترکیب کنند تا از یک وضعیتی که موجب سرطان رحم می‌شود جلوگیری شود. زنانی که قصد بارداری دارند باید در مورد روش‌های کمک باروری مثل اهدای تخمک و لقاح آزمایشگاهی راهنمایی لازم را دریافت کنند.

منبع: مجله ایران بانو