بهبود رابطه زناشویی با هنر «گفتن و شنیدن»
خیلی از زوج‌ها فکر می‌کنند صرفا با داشتن تجربه‌های مثبت و لذتبخش در کنار یکدیگر می‌توانند رابطه از هم‌گسیخته خود را از نو ترمیم کنند. طبیعی است که داشتن اوقات خوش برای نجات رابطه از هم گسیخته امری حیاتی است، اما هیچ چیزی جای گفت‌وگو درباره رنجش و ناخشنودی و گوش دادن به حرف‌ها و درک احساسات یکدیگر را نمی‌گیرد.
تا وقتی سعی نکنید به احساسات همسر خود توجه کنید و آنها را بشنوید، هیچ‌وقت مساله‌ای حل نخواهد شد و ممکن است بعد از مدتی دوباره مشکل جدیدی در رابطه شما و همسرتان پیش بیاید.
ترس ما از صحبت کردن با همسرمان درباره اتفاقات پیش آمده مشکل رایجی است که معمولا در بین زوج‌ها دیده می‌شود. مانند بسیاری از مسائل حل‌نشده در این بین افکار و تصورات اشتباهی وجود دارد که مانع از صحبت کردن طرفین با یکدیگر می‌شود. شناخت این برداشت‌های اشتباه و آگاهی از ذهنیت واقعی مخفی شده در پشت آن باعث می‌شود قدم اول را در حل این‌گونه مسائل برداریم.
ابتدا باید سعی کنید با این تصورات غلط مقابله کنید، تصورات اشتباه در پشت آن را بشناسید و سعی کنید تکنیک‌هایی را یاد بگیرید که به بهبود رابطه شما و همسرتان کمک می‌کند. این تصورات غلط این گونه است:
۱- اگر با همسرم صحبت کنم خودم ضایع می‌شوم.
احتمالا در پشت این فکر نوعی مقاومت طولانی‌مدت درباره حرف زدن و گوش کردن وجود دارد.
۲- اگر به همسرم بگویم چطور دلم را شکسته او را بیشتر از خود رانده‌ام.
در پس این فکر این تصور وجود دارد که همسرم خودش باید بفهمد چه احساسی دارم، نه این‌که من به او بگویم چه احساسی دارم.
۳- اگر به حرف‌های همسرم گوش کنم فکر می‌کند با او موافق هستم.
حتما پشت این فکر این تصور اشتباه وجود دارد که من باید حرف آخر را بزنم و تعیین‌کننده مسیر بحث باشم.
۴- اگر صحبت کنم و بگویم چه چیز آزارم می‌دهد فاصله من از همسرم بیشتر می‌شود.
صحبت کردن راجع به مسائل پیش آمده باعث می‌شود متوجه شوید در درون همسرتان چه می‌گذرد تا قدمی به سوی رفع اختلاف و سازش بردارید. برعکس وقتی به همسرتان می‌گویید که چه چیزی باعث ناراحتی شما شده است اجازه می‌دهید همسرتان متوجه رنجش شما شود.
۵- اگر به سهم خود در بروز مشکلات اعتراف کنم همسرم دیگر مرا تحویل نمی‌گیرد یا علیه خودم استفاده می‌کند.
برعکس، اگر هر یک از ما سهم خود را در بروز مشکلات پیش آمده بپذیریم اولین قدم را در راه اصلاح روابط خود برداشته‌ایم و این کار باعث می‌شود بتوانیم مسئولانه و بی‌پرده به اشتباهات خود اعتراف کنیم.
روش اشتباه
در بسیاری از مراجعات زوج‌ها به روان‌شناسان دیده می‌شود که بسیاری از آنها از راه‌های اشتباه وارد حل مساله پیش آمده با همسر خود می‌شوند و اغلب این کارها باعث می‌شود تا به مشکلات بیشتر دامن‌زده شود و نه‌تنها گرهی از مشکل باز نشود، بلکه تبعات بدتری نیز گریبان همسران را بگیرد. دو روش رایج و اشتباه مورد استفاده زوج‌ها در این گونه مسائل سکوت کردن و دعوا راه انداختن است که در زیر به‌طور مجزا به آنها پرداخته و راه‌حل‌های جایگزین آن نیز معرفی می‌شود.
سکوت کردن
رایج ترین راه‌حل ممکن مخصوصا در خانم‌ها سکوت است. این‌که مهر سکوت به لب بزنید و همه چیز را در خود بریزید، هیچ چیزی را حل نمی‌کند. سکوت فقط باعث می‌شود شانس خود را برای ارتباط متقابل از سوی همسرتان از دست بدهید و در آشتی را به روی خود ببندید. درست است که سکوت سرشار از ناگفته‌هاست، ولی بهتر است این حرف‌های زده نشده را به شیوه‌ای منطقی و معقول با همسر خود در میان بگذارید، نه این‌که روزها و ماه‌ها به انتظار این بنشینید که همسر شما خود به سراغتان بیاید و درباره اتفاق بد پیش آمده با شما صحبت کند. بدترین پیامد سکوت کردن این است که شما با این کار نارضایتی خود را فروخورده و آن را به خشمی بی‌انتها در درون خود تبدیل می‌کنید.
دعوا راه انداختن
شما با دعوا راه انداختن خشم افسارگسیخته‌ای را که به احتمال زیاد از مدت‌ها قبل آن را تجربه کرده‌اید، بر سر همسرتان خالی و سعی می‌کنید با این کار نشان دهید تا چه اندازه عصبانی هستید، تا شاید او درددل واقعی شما را بفهمد. البته در بیشتر موارد هر یک از طرفین این توجیه را برای رفتار خود می‌آورد که سرکوب کردن احساسات کار خطرناک و بیمارگونه‌ای است و باید به هر نحو ممکن میزان ناراحتی خود را از اتفاق پیش آمده به همسرم نشان دهم. اما نکته اینجاست که ممکن است نشان دادن احساس خشم به همسر در کوتاه مدت مفید باشد، اما در بلندمدت باعث می‌شود که شما نزد همسرتان فردی خشن و کم‌طاقت جلوه کنید که یاد نگرفته است به شیوه صحیح هیجان خود را بروز دهد.
روش صحیح
البته فروخوردن احساسات و عصبانیت در قبال مسائل پیش آمده اصلا توصیه نمی‌شود، ولی مدیریت هیجان به‌خصوص هیجانات ناراحت‌کننده بسیار مفید است و اغلب باعث می‌شود کنترل بهتری روی احساسات خود داشته باشید تا به راه‌حل مناسب‌تری برسید. در ابتدا بسیار مناسب است که موقعیت مناسبی را برای صحبت با همسر خود ترتیب دهید و ترجیحا زمانی را انتخاب کنید که هر دوی شما از نظر روحی و جسمی آمادگی گوش دادن به صحبت‌های یکدیگر را دارید. نکته مهم و حیاتی در مواجهه با این مسائل هنر گوش دادن است که به واقع می‌تواند نیمی از راه‌حل موجود باشد.
نکاتی که اینجا عنوان شده بر محوریت هنر گوش دادن به یکدیگر مطرح شده است، چون اعتقاد بر این است تا زمانی که ما راه گوش دادن به حرف‌های یکدیگر را بر خود ببندیم و فقط متوجه حرف‌های خود باشیم هیچ مشکلی حل نخواهد شد.
گوش کردن صمیمانه به حرف‌های همسرتان
سعی کنید با گوش دادن به دنیای همسرتان وارد شوید و از چشم او به موضوع پیش آمده نگاه کنید. یعنی به شکل غیرتدافعی و غیررقابت‌جویانه از خودتان بپرسید همسرم سعی دارد چه چیزی را به من بفهماند و روی چه مساله‌ای در حرف‌های خود تاکید دارد. سعی کنید بعد از مدتی که از صحبت‌های همسر شما گذشت به او خلاصه‌ای از مطالبی را که گفته بیان کنید. با این کار همسر شما متوجه می‌شود که کاملا به حرف‌های او گوش می‌دهید و به صحبت کردن ترغیب می‌شود.
استفاده از فن معاوضه
اغلب زوج‌ها بدون این‌که بدانند دعوا بر سر چیست با هم می‌جنگند و جر و بحث راه می‌اندازند و اغلب بدون این‌که نقطه نظر همسرشان را درک کنند، درستی آن را زیرسوال می‌برند یا مخالفت می‌کنند. منظور این روش آن است که کمک کند شمای شنونده گوش دهید و ببینید همسرتان چه می‌گوید و شمای گوینده احساس کنید به حرفتان گوش داده می‌شود. به این صورت وقتی در حال بحث بر سر موضوعی هستید و یکی از شما آزرده یا عصبانی شد شما یا همسرتان فرمان ایست می‌دهید و جای خود را به عنوان گوینده یا شنونده عوض می‌کنید و با این کار از تحمیل نقطه نظرهای خود دست برمی‌دارید و به دنیای همسرتان قدم می‌گذارید. با این کار از تنش میان شما و همسرتان کاسته می‌شود و روند گفت‌وگوی طبیعی را بدون هیچ‌گونه عصبانیتی پی خواهید گرفت.
فن خلع سلاح
این روش به شما کمک می‌کند به جای دفاع از گفته‌های خود بر گفته‌های همسرتان متمرکز شوید و از این طریق اختلاف پیش آمده را حل کنید. در این تمرین شما به نوبت حقیقت دیدگاه همسرتان را که خالصانه با آن موافق هستید، کشف و به طریقه‌ای خیرخواهانه و مجاب‌کننده آن را تصدیق خواهید کرد. این کار باعث می‌شود موضوع اصلی که باعث ناراحتی شما یا همسرتان شده است کشف و از گفت‌وگوهای حاشیه‌ای پرهیز شود.
چند راهنمای کلی هنگام گفت‌وگو
ـ قبل از باز کردن سر صحبت فکر کنید دوست دارید صحبت شما با همسرتان به کجا برسد و چه مساله‌ای حل شود.
ـ سعی کنید الگوهای آشنای قدیمی صحبت با همسرتان از جمله تحقیر و سرزنش را که دیگر کاربردی ندارد فراموش کنید.
ـ به هر کلمه‌ای که از دهان همسرتان بیرون می‌آید واکنش نشان ندهید و جا‌‌یی برای پاسخ‌های ناقص او قرار دهید.
ـ وقتی با همسرتان صحبت می‌کنید به او بفهمانید که برای او ارزش قائل هستید و سراپا گوش هستید که ببینید او چه می‌خواهد بگوید.
منبع: مجله چاردیواری