ریشه ضرب المثل آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب

“آب که از سر گذشت، چه یک ذرع چه صد ذرع ـ چه یک نی چه صد نی” یا “آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب” کنایه از زمانی است که کار خراب می شود و آنچه که نباید بشود شد دیگر زیاد و کمش فرقی نمی کند.

در زمانهای گذشته در جیحون سرمای سختی بود، گاوچرانی هم در همین ایام، گاومیشهای خود را از رود جیحون می گذراند که به دلیل طغیان اب در روزهای قبل به عمق رود افزوده شده بود، گاوچران چون یک یک گاومیشهای خود از آب گذراند به سالار گاومیش خود رسید چون خواست او را ز جیحون بگذراند به داخل آب رفت و چون آب از سرش بیشتر شد به راه خود در عمق پاینتر رود ادامه داد شخصی به او گفت: ای مرد آب که از سر گذشت چرا به راهت ادامه دادی؟
گاوچران گفت:
در فصل سرما، اب که از سر گذشت در جیحون چه به سری چه به وجبی چه به نیزه ای چو به زرعی
و امروز شد: آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب