بسطام، ظرفیت تازه‌یاب گردشگری
بسطام شهری است از شهرهای استان سمنان که در ۶ کیلومتری شمال شرقی شاهرود قرار گرفته است. اقتصاد این شهر کوچک با جمعیتی حدود هشت هزار نفر، تا حد زیادی بر پایه کشاورزی استوار است اما در سالیان اخیر سه فاکتور عمده موجب شده که اقتصاد گردشگری نیز مورد توجه قرار گیرد و به تعداد گردشگران ورودی این شهر افزوده شود. این سه فاکتور عبارت‌اند از:
۱- بسطام در حاشیه جاده و خط آهن تهران- مشهد قرار دارد. سالانه معادل حدود یک سوم از جمعیت ایران به مشهد سفر می‌کنند و بخش زیادی از آنها از این جاده می‌گذرند. بنابراین هریک از شهرهای واقع در مسیر، حتی با جذب درصدی از مسافران مشهد، می‌توانند گردشگری پررونقی را تجربه کنند.
۲- نزدیکی بسطام به شاهرود که خود دارای جاذبه‌های گردشگری مهم مانند جنگل ابر است، این فرصت را برای بسطام فراهم آورده که از یک سو در مجموعه گردشگری بزرگ‌تری تعریف شود و از دیگر سو، از امکانات گردشگری شاهرود شامل مراکز خدماتی، اقامتی و پذیرایی بهره‌مند شود.
۳- بسطام جایگاه یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های تاریخی و زیارتی ایران، یعنی آرامگاه بایزید بسطامی است. این مجموعه در کنار چند بنای تاریخی دیگر، آنقدر جذاب است که می‌تواند سالانه ده‌ها هزار گردشگر را به خود جذب کند.
در حال حاضر، گردشگران بسطام به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند. گروه اول هموطنان ترکمن هستند که از دیرباز ارادتی تام و تمام به بایزید بسطامی داشته‌اند و هرساله از استان گلستان به بسطام می‌آیند. این گروه از نظر اقتصادی، عواید چندانی را حاصل نمی‌کنند؛ زیرا تمایل یا امکان چندانی برای استفاده از هتل، رستوران و سایر خدمات گردشگری ندارند، معمولاً در یکی از صحن‌های آرامگاه بایزید یا در حاشیه بلوار اصلی شهر چادر می‌زنند و مواد غذایی خود را نیز به همراه دارند. با این حال، حضور آنها در بسطام، سنتی دیرینه و سرشار از جلوه‌های فرهنگی جذاب است.
گروه دوم، گردشگرانی هستند که عمدتاً از تهران به بسطام می‌آیند. این گروه معمولاً در قالب تور سفر می‌کنند و همزمان مناطق همجوار مانند جنگل ابر و آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی را مورد بازدید قرار می‌دهند. ظرفیت تنها هتل و رستوران شهر از سوی همین گروه پرمی‌شود و بیشترین خرید از فروشگاه‌ها نیز توسط همین افراد صورت می‌گیرد. شرکت کنندگان در تورهای بسطام از نظر اقتصادی در سطح قابل قبولی هستند و تمایل بیشتری به هزینه کردن دارند.
امکانات گردشگری بسطام محدود به یک میهمانسرای جهانگردی ۲ ستاره و رستوران آن است اما در صورت لزوم، هتلها و رستوران‌های شاهرود نیز می‌توانند به این ظرفیت اضافه شوند.
در سالیان اخیر، شکایت‌هایی از عملکرد تنها هتل شهر وجود داشته که گویا ناشی از موقعیت انحصاری آن است. می‌توان امید داشت که این دست شکایت‌ها با نظارت مؤثرتر گروه هتل‌های ایرانگردی و جهانگردی پایان یابد. از این گذشته، وجود دست‌کم دو رستوران مناسب دیگر در بسطام ضروری به نظر می‌رسد و جای خالی فروشگاه‌هایی برای عرضه اقلام فرهنگی و صنایع دستی در اطراف آرامگاه بایزید حس می‌شود. این مراکز می‌توانند مدت زمان حضور گردشگران در بسطام و میزان هزینه‌کرد آنان را افزایش دهند.