بررسی ترویج علم در حوزه ریاضیات
مجله دانستنیها در شماره مردادماه خود به موضوع ترویج علم به ویژه در حوزه ریاضیات پرداخته است.
به گزارش ایسنا این مطلب به نقل از وبلاگ پوریا ناظمی ، خبرنگار علمی به این شرح است:
۱. کشور ما سالهاست مسیر توسعه را در پیش گرفته است. ایرانیان سودای پیشگامی و توسعه همهجانبه در افق سال ۱۴۰۴ خورشیدی را در سر میپرورانند و امیدوارند در این سال، حداقل در بین کشورهای منطقه پیشگام و پیشتاز باشند. توسعه همه جانبه نمیتواند بدون توسعه علمی به دست آید. توسعه علمی شرایطی را دارد که واقعبینی، دیدن نقاط ضعف و تلاش برای رفع آنها بخشی از این واقعیتهاست. ایران در سالهای اخیر رشد بینظیری در تولید مقالههای علمی داشته است و البته هنوز این آغاز راه است؛ راهی که با تشویق و تربیت نسل آینده دانشمندان آغاز میشود.
۲. ریاضیات زیربنای مستحکمی است که توسعه علمی در رشتههای مختلف بیهیچ شک و شبههای روی آن بنا میشود. کارل گوس، ریاضیات را ملکه علوم میخواند. زمانی که چندی پیش نتایج یک بررسی تطبیقی در زمینه وضعیت آموزش ریاضیات در بین چند کشور آمریکایی و اروپایی منتشر شد، نتایج به دست آمده نشان داد که وضع دانشآموزان آمریکایی در ریاضیات نسبت به کشورهای دیگر در رده پایینتری قرار دارد. این امر موجی از بحث در سطح افکار عمومی و کارشناسان ایجاد کرد. فرید زکریا، سردبیر نیوزویک بینالملل در برنامه خود به نام GPS در شبکه CNN ساعتها ویژه برنامه به این موضوع اختصاص داد و از گروه های غیرانتفاعی گرفته تا سازمانهای علمی و سیاسی تلاش کردند تا ریاضیات را در بین مردم و دانش آموزان توسعه دهند. سازمانهای علمی پیشرو از بنیاد ملی علوم گرفته تا ناسا با مشارکت کمپانیهای سرگرمی ساز بزرگی مانند لگو و مایکروسافت برنامههای مشخصی را برای توسعه و ترویج ریاضیات و علوم به طور دائم اجرا میکنند تا مبادا در آینده کاهش علاقه به ریاضیات در فرآیند روند رشد علمی این کشور خدشهای وارد کند و این داستان کشوری است که بیشترین جذب استعدادها و بالاترین تولید علمی در جهان را دارد.
۳. ترویج ریاضیات از دشوارترین کارهای ممکن است. علاوه بر تکنیکهای ویژهای که میطلبد، پیش ذهنیتی منفی در بین نوجوانان و حتی خانوادههای آنها علیه ریاضیات شکل گرفته است که پیش از هر گامی برای ترویج ریاضیات باید ابتدا این پیش ذهنیتها را زدود. در این میان نقش مروج ریاضیات، برجستهتر از هر فرد و جریان دیگری است. اما شما چند مروج ریاضیات در ایران میشناسید؟
۴. دکتر مجید میرزا وزیری یکی از استادان دانشکده ریاضیات دانشگاه فردوسی است. او یکی از با استعدادترین، با پشت کارترین و در عین حال محبوبترین چهرههای ریاضیات ایران است که بخش عمدهای از وقت خود را به ترویج ریاضیات اختصاص داده است. از او تاکنون دهها کتاب داستان با موضوع ریاضیات و محوریت دانش ریاضیات و با هزینه شخصی و برای مخاطب عام منتشر شده است و تولیدکننده بینظیری در زمینه ترویج علم است. او اخیراً به دلیل مشکلات چاپ و هزینههای کاغذ تصمیم گرفته است کتابهای خود را رایگان و آنلاین در فضای مجازی منتشر کند. اما باز هم بسیاری از کسانی که ممکن است با خواندن داستانی از او دیدشان نسبت به ریاضیات تغییر کند و آینده ریاضیات این کشور به دست آنها ساخته شود به دلیل نشناختن، این فرصت را از دست میدهند و گویا هیچ سازمان غیردولتی و نهاد موثری وجود ندارد تا رابطه مخاطب و مؤلف را برقرار کند.
۵. مروج علم در ایران باید از جیبش هزینه کند. باید طعنه همکارانش را به جان بپذیرد، باید از سوی برخی انجمنها و نهادهای علمی مورد تحقیر قرار بگیرد و خودش در به در به دنبال راهی باشد که با مخاطبانش ارتباط برقرار کند. باید از زندگی و اعتبارش هزینه کند و هیچ چشمداشتی هم نداشته باشد. این اتفاق یعنی عدم سرمایهگذاری برای نسل آینده. یعنی روند توسعه با مشکل مواجه است و یعنی مبادا که نسبت به آمارهای موجودمان دچار غرور و توهم شویم. یعنی موتور ترویج علم میلنگد و در نتیجه توسعه علمی ما دچار مشکل است.