معضل بدبینی و راه‌های مقابله با آن
شخصی که دچار مشکل بدبینی است احساس می کند چیزی را که می بیند یا می شنود واقعیت ندارد و با چیزی که در پشت صحنه وجود دارد متفاوت است.
عواملی که موجب بدبینی می شود عبارتند از:
۱- گاهی منشأ ناپاکی است
گاهی افراد مطابق اصل کلی مقایسه به خویش انسان ها را خوب یا بد می پندارد و محور بدی و خوبی مردم قرار می دهد که گفته اند کافر همه را به کیش خود پندارد.
۲- در مواردی سرچشمه بدبینی، حس انتقام و کینه توزی و حسد است
انسان چون نمی تواند عملاً از افراد مورد نظر انتقام بگیرد و یا با زبان اظهار دارد به منطقه فکر و قلب عقب نشینی کرده در آن جا آشوبی به پا می کند و به او نسبت بد می دهد.
۳- گاهی منشأ بدبینی تکبر و خود خواهی است
کسی که خود را برتر از دیگران می بیند در محیط فکر خود برای دیگران نقاط ضعفی می تراشند تا آنان را کوچک سازند.
۴- در مواردی علت بدبینی پیش داوری است
مثلاً شخصی می بیند دوستش بی تفاوت با او برخورد کرد بدون این که احتمال دهد شاید توجه نداشته قضاوت می کند که دوستش با وی خوبی نیست.
۵- گاهی منشأ بدبینی معاشرت با افراد ناصالح است
هم نشینی با افرادی که به این بیماری مبتلا هستند اثر مستقیمی در بدبینی دارد. امام علی(ع) می فرماید: هم نشینی با بدان باعث بدگمانی به نیکان می گردد.
این معضل می تواند به سادگی یک زندگی را به تباهی بکشاند. فرد بدبین به خود و شریک زندگی اش صدمه می زند و جایی برای محبت و علاقه باقی نمی گذارد که ناخودآگاه این رابطه به سمت سردی روی می آورد.
ادوارد رمسون روانشناس از دانشگاه سوآز لند در این باره می گوید: شخصی که دچار بدبینی است نمی تواند حقیقت را قبول کند. البته ما با دو گروه افراد بدبین مواجه هستیم؛ یکی افرادی که ممکن است در طول زندگی شان دچار بدبینی شوند و در حالت طبیعی دانستن و ندانستن قرار گیرند که فرد با آگاهی می تواند به قطعیت برسد اما گروه دوم شامل همان افرادی می شود که رگه شخصیتی بدبینی شان غیرقابل کنترل است و فرد در حالت ترس به سر می برد و به دلیل ترس و اضطراب دچار حالت توهم یا همان پارانویید می شود.
فرد بدبین به نکات منفی بسیار توجه دارد و نکات ریز و کوچک را خوب می بیند. همیشه دارای عدم اطمینان است و خودش را از همه مسائل مبرا می داند و حق به جانب است که گاهی ممکن است همراه با خودشیفتگی باشد و همچنین از مکانیسم های روانی بسیاری استفاده می کند و به شدت پرخاشگر است. وجود موارد ژنتیکی باعث آمادگی اختلال در فرد می شود و محیط محرک آن به شمار می رود.
متاسفانه در زندگی مشترک امروزی، بدبینی بسیار دیده می شود که از طرف زن یا مرد نمایان است. فرد در اول نسبت به خود آگاهی داشته باشد و سپس وارد رابطه جدی شود و آن هنگام است که می تواند از یک رابطه مطمئن برخوردار باشد، زن یا شوهر ممکن است نسبت به یک امری شک کنند.در این صورت در درجه اول سوالشان را می پرسند و با توجه به خود آگاهی آن را هضم می کنند و به واقعیت می رسند.
ما به عنوان همسر در زندگی مشترک حق داریم که بدانیم در زندگیمان چه می گذرد. وقتی با مساله ای مواجه می شویم که برایمان سوءظن یا بدبینی پیش بیاید باید با شریک زندگیمان در میان بگذاریم که بتوانیم به قطعیت برسیم و نسبت به دانستن امری ناخوشایند خود را آماده کنیم.
تعصب در روان شناسی به معنای فکر غیرمنطقی است که با موقعیت متناسب نیست اما بدبینی به معنای آن است که من می ترسم آن اتفاقی را که دوست ندارم، بیفتد و دلیل واقعی و منطقی برای آن ندارم. البته فرد بدبین هیچ وقت خودش را با تعصب توجیه نمی کند بلکه همسر یا طرف مقابلش است که طرف بدبین را متعصب می نامد.
آن کسی که باید مشاوره و تحت روان درمانی قرار گیرد شریک فرد بدبین است. یک سری الگوهای رفتاری وجود دارد که همسر فرد بدبین باید آنها را رعایت کند که عبارتند از:
۱- رفتارشان با همسرشان باثبات و با اقتدار باشد.
۲- بحث کلامی نداشته باشند.
۳- وارد بازی های طرف مقابله نشود حساسیت های خود را نشان ندهند.
۴- اگر این افراد با رعایت الگوهای رفتاری فوق به نتیجه نرسیدند باید از مشاوره کمک گیرند.
۵- اگر در زندگی مشترک، یکی از دو نفر نسبت به هم بدبینی شدید داشته باشند، دیگر رابطه ای باقی نمی ماند و فقط انگار این دو نفر همدیگر را دارند اذیت می کنند.
۶- رابطه زناشویی بهنجار رابطه ای است که دو طرف نسبت به هم اطمینان و اعتماد دارند.
۷- بدبینی در زندگی مشترک یک آفت است که باعث خشم طرف مقابل می شود. در زندگی زناشویی، اصل بر صداقت، تعهد و صمیمیت است و اگر این موارد وجود نداشته باشد اسم این رابطه، زندگی نیست.
۸- ایجاد ابهام و پاسخ ندادن به آن، توجه نکردن به علایق و مسایلی که برای فرد مقابل مهم است.
۹- اگر هر کدام از زوجین نسبت به امری در زندگی شک دارند و باعث ابهام برایشان شده از طرف مقابل شان سؤال بپرسند و سعی کنند برای این کار از سؤالات انعکاسی و بدون تهدید استفاده کنند.